Tiny House (küçük ev), genellikle doğa ile iç içe bir yaşam sürmek isteyenlerin tercih ettiği, 10 metrekare ile 30 metrekare arasında tasarlanan küçük ev modelidir. Uluslararası kabul görmüş tanımı ise yaşam alanlarının küçültülmesini, basitleştirilmesini ve daha azla yaşanmasını savunan mimari ve sosyal bir hareket olarak biliniyor.

Son yıllarda hızla yükselen konut fiyatları, nüfus artışı ve göçmenlere bağlı şehir kalabalığı, pandemi süreci ve deprem korkusu birçok insanı daha sade ve daha özgür yaşam tarzına yönlendiriyor. Ayrıca teknolojinin gelişimi mobil yaşam için yeni çalışma şekilleri oluşturuyor. Belirli bir konumda bulunma zorunluluğu bulunmayan bu yeni çalışma sistemindeki kişilerin tercihi Tiny House olurken, acil ihtiyaç gibi sosyal sorunlarda da bu konut türü hızlı bir çözüm alternatifi olmaya başladı.

Tiny House’ların kullanım alanları incelendiğinde; yaz tatili, salgın veya afet döneminde barınma, etkinlik alanlarında mobil sağlık evi ve evden çalışanlar için ofis olarak kullanılması ile ön plana çıkıyor. Yaşanan pandemi ve doğal afetler neticesinde son yıllarda tatil yapmak isteyen insanlar otel yerine daha düşük maliyetli konaklama modellerini tercih ediyor. Dolayısıyla Tiny House’lar gayrimenkul dünyasında bir yaşam şekline dönüşmeye başladı diyebiliriz.

Tiny house’lar çoğunlukla, tekerlekler üzerinde taşınabilen bir yapıya sahip olduğu için, çekme karavan statüsünde kabul edilerek imar planı sınırları dışı alanlarda konumlandırılabildiği gibi, zaman zaman sabit yapı olarak da karşımıza çıkabiliyor. Tekerlekli veya sabit olarak üretilebiliyorlar. Tekerlekli Tiny house’lar bir yapı değil, araç olarak öne çıkıyor. Bu sebeple de Karayolları Trafik Yönetmeliğine tabi olup, sabit yapı olarak üretilen Tiny House’lar ise imar kanunu hükümlerine göre kullanılabiliyor. Tiny House’lar römork üzerinde tekerlekli olan, tır yardımı taşınabilen ve zemine sabit olarak kullanılan olmak üzere 3 farklı şekilde inceleniyor.

Römork Üzerinde Tekerlekli Olan Tiny House’lar Karayolları Trafik Yönetmeliğinin İkiici Bölüm, 3.Madde, C/20. sırasına göre ‘’römork’’ olarak tanımlanıyor. İlgili yönetmelikte römorkün tanımı ise motorlu araçla çekilen insan veya yük taşımak için imal edilmiş motorsuz araç olarak belirtiliyor. Tekerlekli Tiny House’lara ait motor bulunmamasına istinaden, Motorlu Taşıtlar Vergisine tabii değildir.

Karayolları Trafik Yönetmeliğine göre römork veya yarı römorklar O sınıfı olarak belirtiliyor. Tekerlekli Tiny House’lar O sınıfı içerisinde değerlendiriliyor. O sınıfı araçlar 4 bölüme ayrılıyor.

O Sınıfı – Bir motorlu araç tarafından çekilen römork veya yarı römork motorsuz yük taşıma araçlarıdır.

1. O1 Sınıfı: Azamiağırlığı 0.75 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır.
2. O2 Sınıfı: Azamiağırlığı 0.75 tonu aşan,ancak 3.5 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır.
3. O3 Sınıfı: Azamiağırlığı 3.5 tonu aşan,ancak 10 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır.
4. O4 Sınıfı: Azamiağırlığı 10 tonu aşan motorsuz yük taşıma aracıdır.

Tekerlekli Tiny House’lar kırsal alanlarda imar planı dışında bulunan tarım arazilerine konulabileceği gibi imarlı arsalara da konulabilir. Bu hallerde park halinde bulunan araçlar ile aynı yasal haklara sahiptir. İmar Kanunu bakımından bir izin alınması gerekmiyor. Tip onay belgesi alınan Tekerlekli Tiny House’lara plaka takılarak trafiğe çıkışları yapılabilir. Tip Onay Belgesi Araç ve/veya aksamlarına MARTOY, TORTOY veya MOTOY yönetmeliklerine göre Onay Kuruluşu tarafından verilen belgedir.

Tır yardımı ile taşınan ve vinç ile indirilen Tiny House’ların haraket kabiliyeti ise Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın bildirdiği yönetmelik usullerine göre oluyor.

MADDE 5 – Karayollarında seyreden araçların yüklü ve yüksüz olarak uyacakları boyutların ve bu araçların karayolu yapısına zarar vermeden güvenle seyredebilecekleri ağırlıkların aşağıda belirtilen şartlara uygun olması zorunludur.

1. Azami genişlik: 2,55 metre
2. Araçların azami yüksekliği: 4,00
3. metre Azami uzunluk römorklarda: 12,00 metre

olarak belirtiliyor.

Yarı hareketli olarak değerlendirilen tekerleği bulunmayan ve vinç yardımı ile indirilebilen Tiny House’ların konumunun değiştirilmek istenmesi durumunda ise genişliği 2,55 metre, yükseklik 4 metre ve uzunluk ise 12 metreyi aşmayacak araçlarla karayollarına zarar vermeden taşınabiliyorlar.

Zemine sabit olarak kullanılan Tiny House genel olarak doğal ve hafif malzemeler ile inşa edilen zemine bağlı yapıdır. Tekerleksiz, Tiny House’lar, İmar Kanuna göre yapı niteliğinde olduğu için, ilgili belediyeden veya bağlı olduğu kurumdan yasal evrakların alınıp inşa edilmesi gerekiyor. İmar planı sınırları dışında olan yerlerde 5403 sayılı Toprak ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümleri geçerlidir. İmar planı sınırları içinde inşa edilmek istenmesi durumunda ise 3194 sayılı imar kanunu dikkate alınır. Ancak planlı alanlar tip imar yönetmeliği 29. madde incelendiğinde Tiny House’ların yapı piyes ve ölçüleri yönetmelik ile uyumlu olmamaktadır.

Kırsal alanlara veya imarlı arazilere yasal evrakları olmadan Tiny House koyulması durumunda idari yaptırımla karşı karşıya kalınabiliyor. İlgili belediyeler ve bağlı olduğu kurumlar yapı tatil tutanağı düzenleyerek, Tiny House’ları mühürler ve yapının kaldırılması süreci başlar. TCK’nın 184/1 Madde’si uyarınca “imar kirliliğine neden olmak” suçundan kamu davası açılabilir.

Geleneksel konutlara alternatif olarak Tiny House’ların eviniz olması iyi bir fikir olabilir ancak bu yaşam tarzını seçmenin artılarını ve eksilerini anlamak önem taşıyor.

İmarlı arazilerde sabit Tiny House kullanımı mevcut imar kanunu yönetmelikleri incelendiğinde zor bir seçenek olarak ortaya çıkıyor. Planlı alanlar tip imar yönetmeliği 29. madde incelendiğinde, Tiny House’ların yapı piyes ve ölçüleri yönetmelik ile uyumlu olmaması nedeni ile ruhsat alması pek mümkün görünmüyor. Ancak tekerlekli Tiny House’ların imarlı veya imarsız arazilerde kullanımında herhangi bir kısıtlama bulunmuyor.

Özetle Tiny House’ların avantajlarından bahsetmek gerekirse; konut seçeneklerine göre daha ekonomiktir. Azalan elektrik faturaları ve daha düşük bakım maliyetleri, bu alternatifi bütçe dostu bir yaşam tarzı haline getirebilir. Tiny House’lar, kolayca yer değiştirme konusunda esneklik sağlar. Manzara değişikliğiya da yeni yerler keşfetmek istiyorsanız, toplanıp hareket edebilirsiniz. Tiny House’lar daha basit bir yaşam tarzını teşvik eder. Bu basitlik, stresin azalmasına ve gerçekten önemli olana daha fazla odaklanılmasına yol açabilir. Dezavantajları ise; Tiny House’ların sabit veya tekerlekli modellerine göre uygun arazi seçimi sorun yaratabiliyor. Geleneksel evlerle kıyaslandığı zaman, kullanım ömürleri kısmen kısa olabiliyor Hava koşullarının da önemli bir dezavantaj olduğunu belirtmekte fayda bulunuyor.

Tiny House’lar aşırı sıcağa, soğuğa, yağmura ve rüzgara karşı sınırlı koruma sağlıyor. Çeşitli hava koşullarıyla başa çıkmak için uygun donanıma yatırım yapmak önemli bir gereklilik arz ediyor. Diğer yandan bu yatırım, pahalı ve zahmetli olabilir. Ayrıca hırsızlık ve vahşi hayvan tehdidi açısından ekstra tedbirli bir yaşamı gerektiriyor.